Mevcut yapıların statik durumları göz önüne alınarak ve deprem sonrası hasarlı yapıların evde yapı elemanlarının güçlendirilmesi için dikkat edilmesi konusunda uygun bulduğumuz noktaları şu şekilde özetleyebiliriz.
Yapı bir bütün olup, depremde hasar gören bina elemanları ister ortak mahal olsun ister daire içi olsun, tüm apartman maliklerinin ortak sorunudur.
Apartmanda hangi kat veya daire olursa olsun binadaki bir hasar ayıbının teknigine uygun olarak giderilmesine, tüm binanın sağlığı için mecburidir. Zira binalarda hasar ve yıkımlar çok büyük bir oranda zemin katında başlar. Bu yıkma etkisi üst katlara doğru gittikçe azalsa da, zemin katı veya birinci katı hasar olan bir bina, hasarlı kat veya daire değil, hasarlı bina olarak kayıtlara geçer.
Bu nedenle depreme karşı yapılacak güçlendirme ve tamirata beraberce karar verilmesi binanın bütününün selametini ilgilendirir.
Kısacası Bina, ortak ve özel mahalleri ile bir bütün olarak ele alınmalıdır.
Bina güçlendirmelerinde izlenmesi önerilen asgari müşterekleri şu şekilde özetleyebiliriz.
AZ HASARLI YAPILAR
- Binalarda göçme toprak seviyesi katında (zemin katında) başlıyor olup üst katlara doğru
azalarak devam ettiğinden, binadaki hasar durumlarını da gözeterek bu katlarda özel uygulamalar gerekliliği aşikârdır. - Varsa alt katlarda kırılan veya patlayan daire dış duvarları asgari 20 cm genişliğinde izo-tuğla veya yine asgari 20 cm genişliğinde gaz beton veya briket ile standartlara uygun olarak boşluksuz ve mutlak kolonlara ankrajlı olarak tamir edilmelidir.
- Duvarlarında çatlak düşey elemanlar mümkün olduğunca kolon ve kirişlerle birleştirilip
rijitliklerinin arttırılması binanın deprem yüklerinin alınmasında büyük fayda sağlar. Bu nedenle alt katlardaki duvarlarda; binanın ağırlık ve rijitlik merkezini de düşünerek, yapıda X ve Y yönünde eşit olmak üzere bir kısım duvarların (perde rijitliğinde olmasa da) deprem yüklerini alacak şekilde planlanması önemlidir. Bunun için bina duvarlarında ve her iki yönde uygun miktarda tek yönlü karbon fiber ile çapraz şekilde güçlendirilme yapılması çok büyük oranda fayda sağlar. - Bu güçlendirme şekli ile güçlendirilen duvarlarla betonarme elemanların bütünlüğü
sağlanır. - Zayıf veya çatlamış olan kiriş altı duvarları gerekli olan yapı elemanları ile bütün olarak çalıştırılır.
- Birbiriyle bağlantısı kesilen veya zayıflayan duvarların, tasarım deprem yükünü alması için olması gereken duvar bütünlüğü sağlanır.
- Kolon kiriş düğüm noktalarında sıvalarda dökülme veya çatlama varsa taşıyıcı elamanlarda çatlak olup olmadığı kontrol edilir, çatlak varsa epoksi enjeksiyonu ile kuvvetlendirilir.
- Kolon/ kiriş düğüm noktalarında soğuk derz oluşmuşsa bu tür yerler tamir öncesi epoksi reçinesi enjeksiyonu ile güçlendirillir.
- Kolon veya kirişlerde olası beton atması varsa bu tür yerler epoksi tamir harcıyla veya silis
dumanlı ve çam elyaflı tamir harcıyla onarımları yapılır. - Olası taşıyıcı elemanlarda donatı açıktaysa, donatıların hava ile teması silis dumanlı tamir harcı ile kapatılır.
- Asansörlü yapıların asansör perdeleri genelde binanın en rijit olan kısımları olarak inşa edilirler. Bu nedenle asansör boşlukları özellikle varsa bodrum kattan başlamak üzere titiz bir şekilde incelenir ve varsa çatlaklar / zayıflıklar epoksi reçine enjeksiyonu uygulamasına tabii tutulur.
- Apartmanınızın bodrum katındaki taşıyıcı betonarme elemanlardaki rutubet giderilir,
betonarme içerisindeki donatıların nem ve rutubet ile teması kesilir.
GENEL BETONARME HASARLARININ GİDERİLMESİ
Yukarıda saydığımız imalatların yanında yapının iskeletinde (Betonarme elemanlarında) oluşmuş olan hasarların / zayıflıkların giderilmesi konusunda şu noktalara azami özen gösterilir:
- Betonarme elemanlarda zayıflık, çatlak, kırılma veya ezilmeler varsa, öncelikle kesit oynak haldeki parçacıklar uzaklaştırılır.
- Kesit içindeki en inçe çatlakların doldurulması için açılacak paker deliklerine epoksi ile paker takılarak, asgari 30 atü basınçla epoksi reçine basılır.
- Kesitte oluşmuş olan tüm hasarlar ve zayıflıklar epoksi tamir harcıyla onarılır ve köşeler pahlı olarak imal edilir.
- Donatı eksikliği olması halinde çekme bölgeleri için karbon şerit yapılır.
- Düğüm noktalarının güçlendirilmesi için çift yönlü karbon kumaş kullanılır.
- Kolonların güçlendirilmelerinde ise kolonun durumuna göre karbon şerit ve tek yönlü karbon lifli kumaş kullanılır.
- Merdivenlerdeki çatlaklar ise, sahanlıklarla merdiven birleşim kesitlerinde oluşuyor olup, kesitler epoksi reçine ile enjekte edilir. Ardından yapılacak olan epoksi tamir harcı işlemleri sonrasında çekme bölgesi için tek yönlü karbon lif kumaş ile güçlendirilir.
